برای داشتن یک نظام قدرتمند، کارا و توانا، قانونمدار و اعتماد زا و گذار به دموکراسی؛ اصلاحات و نواندیشی را بایست در اولویت امور قرار دهیم تا خود را بازشناسی و ساختار های سیاسی، فرهنگی، و آموزشی جامعه را به پویایی بکشانیم و زیرساخت های اقتصاد ملی مملکت را علمی وتوسعه پذیر پایه گذاری و استحکام ببخشیم و اصلاحات را در نظام اداری کشور و روند قانونمند شدن کلیه مناسبات داخلی و خارجی مملکت مطرح نماییم، چون این روش و رویکرد، برای تحکیم و توسعه روند تعاملات ملی و روابط بین المللی آتیه ی کشور مفید، پنداشته می شود.

 از منظری دیگر، اصلاحات و نو اندیشی، بستر مناسبی است برای طرح افکار و اندیشه های والا و سازنده ی متفکران میهن و چتر استواری است برای گفتمان سیاسی، همدلی وهمگرایی، تسامح وتساهل، تضارب افکار وهمدیگرپذیری در جهت خیر وصلاح مردم و پلی است بسوی دموکراسی وگذار از تنگنا های هویت های قبیله یی و قومی به هویت مشترک ملی و روند دولت ملت شدن.

 اصلاحات، بایست در کلیه عرصه های حیات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه و ساختارهای دولتی مطرح و روی دست گرفته شود تا مبارزات سیاسی وتلاش های فرهنگی مردم ما جهت دار وهدفمند در راستای خشونت زدایی ، شایسته سالاری، ارزش محوری و قانونمداری به حرکت در آید و مردم خسته از سیاست وسیاستمدار ما، شاهد رفاه عمومی وچرخش مسالمت آمیز قدرت سیاسی بطورشفاف وعادلانه درمیان نخبگان و فرزندان صدیق و برومند مام میهن واحزاب سیاسی از طریق رویکرد به انتخابات آزاد، باشند.

 التزام به اصلاحات، موجب می شود تا جامعه پایاپای تحولات سیاسی به هدف؛ نهادینه ساختن؛ دو عنصرمهم «دانایی و توانایی»، متعادل ساختن آگاهی دینی وآگاهی ملی، بسترسازی رشد وتوسعه، درکشور گام بردارد که به یقین در فرآیند و فرجام این روند اعتماد زا و مترقی، جامعه خشونت گرایی و تغییر حکومت ها را از طریق کودتا و نظامیگری در حیات سیاسی خود، برنمی تابد. باور دارم که این پیش آمدها سبب می گردد تا فرهنگ سیاسی واندیشه های اصلاحات ونوگرایی، نهادمندگردد. البته قوام وثبات این رفتار سیاسی مدنی، بیشتر بستگی دارد به چگونگی رفتار وکنش سیاسی دولت های حاکم! – دراینجا بحث فرهنگ سیاسی و رفتار سیاسی مطرح شد؛ لازم است تا تعریف کوتاهی ازین واژه داشته باشیم:« فرهنگ سیاسی مجموعه ی نگرش ها و ارزش هایی است که به فرایندها و زندگی سیاسی، شکل می بخشد، که در قرن بیستم بویژه در رابطه با زمینه های فرهنگی ظهور دموکراسی مطرح شده است وپرسش اصلی این بوده است که چه نوعی از فرهنگ سیاسی، مستعد گسترش دموکراسی است… رفتارسیاسی در معنای گسترده ی آن، اعمال ونگرش هایی است که درچارچوب نهادهای سیاسی رخ می دهد. اهمیت رفتارهای سیاسی در علم سیاست از دیدگاه رفتار گریان نسبت به هنجارهای سیاسی- حقوقی، بیشتر است.*»

در نخستین برداشت از این تعریف در میابیم که  فرهنگ سیاسی قرون وسطایی و متحجر و معطوف به ارزش های قبیله یی با گرایشات برتری جویانه قومی و تک فرهنگی ساختن یک جامعه ای چند قومی و جند فرهنگی، دموکراسی را برنمی تابد. نماد برجسته این نوع فرهنگ سیاسی و رفتار سیاسی، رژیم طالبان(2001-1996) در کابل، بود. متاسفانه هنوز هم شماری از فعالین سیاسی- فرهنگی جامعه ما به این گونه رفتار ها، باورمند اند و در راه تحقق آن از جایگاه قدرت سیاسی، مستبدانه و نا عادلانه، مبارزه می کنند که آینده ی سیاسی کشور و جامعه را به خطر سقوط در پرتگاه مواجه ساخته است. که متاسفانه در تداوم چنین روش هایی؛ حضور و نمود،کشوری دارای هویت ملی تاریخی  قابل قبول برای اقوام و طوایف ساکن در سرزمینی به نام افغانستان، سخت آسیب خواهد دید.

      رویکرد به اصلاحات و نواندیشی به منظور تحکیم ثبات سیاسی و استقرار صلح پایدار در افغانستان و نهادمندشدن مزایای دموکراسی ، تأمین عدالت اجتماعی ، احترام به موازین پذیرفته بین المللی و حقوق بشر ، حفظ سلامت باور های متعادل دینی جامعه ، رشد و تکامل بنیه های اقتصادی، فرهنگی، کثرت گرایی و توسعه سیاسی، ایجاد وتوسعه نهادهای جامعه مدنی، از بدیهات زمانه ی ماست.

      البته شرایط و اوضاع کنونی افغانستان مستلزم آن است که در گام نخست میبایست به اصلاح میتودیک و بنیادین زیر ساخت های حیاتی کشور پرداخته شود که عرصه های نظام علمی آموزشی کشور را چه در بحث مدارس و نحوه ی سنتی آموزش علوم دینی چه در بحث مکاتب آموزش عمومی وتحصیلات عالی، را دربر می گیرد.که پایه های اصلی و تهداب سنگ های توسعه و پیشرفت کشور و نهادمند شدن اندیشه های اصلاح طلبی و نو اندیشی، را شکل می دهد.

حیف است که این کشور را نه شناسیم و آن را نسازیم و آسیب شناسی اش نکنیم؟  با درد مردم فداکار ، قانع و مستحق اش یکجا درد نکشیم و زخم های تیر جفا خورده شان را با مرحم وفا و خدمتگذاری و محبت، التیام نبخشیم  و با تطبیق فرمان 164 فقره یی قوای اجرائیه کشور، توقع می رود تا مردم افغانستان شاهد محو انواع؛ فساد، خشونت، قوم پرستی و قبیله گرایی، تحکم و استبداد، افراطیگری و عقب گرایی، در کشور باشیم. در نهایت با قانونمدار و نظامند سازی امور کشور و دستیابی به رفاه و آسایش عمومی، پویایی و پیشرفت، توسعه و ترقی، در افقی روشن، به استقبال ظهور و نمود دانایی و توانایی، علم و معرفت، با فرزندانی شاد و خندان، در این مرز و بوم بشتابیم.؟!!

وماتوفیقه الاباالله

نگارنده: انجنیر توریالی غیاثی

*  حسین بشیریه /  کتاب آموزش دانش سیاسی