در شبانگاه یکشنبه23 دیسامبر-3 جدی مصروف مطالعه ی تحلیل ها و گزارش ها درباره ی مصر در سایت هفته نامه «الاهرام» بودم که ناگهان نظرم به عنوان زیر جلب شد: «پرویز کیانی فرمانده ارتش پاکستان به بازگشت صلح در افغانستان اولویت قایل شده است!»

گذاشتن ندائیه در اخیر سخن کیانی، نشانه ی این است که نه تنها نویسنده، بلکه هر افغانستانی که در چهاردهه ی پسین شاهد ریا کاری، دودوزه بازی و تباه کاری نظامی های پاکستانی در افغانستان بوده می باشد، حق دارد که به سخن پرویزکیانی به دیده ی شک، بد گمانی، تعجب و بازی ریا کارانه و نوعی دیگری در عرف دیپلماسی و جنگ نگاه کند. از نوشته ی الاهرام که منبع خود را “رویترز” خبرگزاری انگلیس یاد نموده بود، متوجه شدم که حتماً بازیی در میان است. باوجود این که می دانستم ارتش پاکستان بازی نوی را برای پس از2014 در افغانستان روی دست گرفته است، اما در دنیای پر از تردید، کوشیدم که در رسانه های پاکستانی هم، موضوع نشر شده توسط “اهرام” را پیدا نمایم. زمانی که موفق به پیداکردن اثری از گزارش نشر شده در اهرام در رسانه های پاکستانی نشدم، به یقین باور کردم که بازیی شیطانی نوینی نوی است که در مرحله ی دوم ریاست جمهوری اوباما و با نزدیک شدن 2014، زمان عقب نشینی سربازان ناتو از افغانستان راه اندازی شده است.
بربنیاد گزارش رویترز که بتاریخ 23 دیسامبر-3 جدی در سایت الاهرام به نشر رسیده بود و نامی هم ازخبرنگار خبرگزاری رویترز برده نشده بود، در ظاهر می توان باور کرد که تغییری در سیاست افغانی ارتش پاکستان رونما شده است. و دلیل اینکه باید به رونما شدن چنان تغییری اندیشید، این است که از زمان بازسازی طالبان افغانی و ایجاد طالبان پاکستانی به حیث سنگر پشت جبهه ی آن ها درسال2004و2006، و آغاز برخورد ریا کارانه ی ارتش پاکستان باطالبان پاکستانی ای دست ساخت خودش که اوج آن درسال 2009 زیر فرماندهی پرویزکیانی بود، تاکنون هیچ خبرنگاری مستقلی حق نداشته است که از مناطق قبیله یی دراستان خیبر- پشتونخواه درشمال غرب پاکستان دیدن وخبرتهیه نماید، وچند خبرنگاری هم که گزارشی از دور و نزدیک درباره ی اوضاع سیاسی- نظامی وامنیتی منطقه تهیه و به رسانه های درونی وبیرونی پاکستان داده بودند،توسط طالبان به اشاره ی آی اِس آی کشته، یاحداقل به خاموشی وادار شدند.
از این رو، شناخت عملیات نظامی ارتش و بیان اوضاع سیاسی- نظامی وامنیتی ای منطقه های هفت گانه ی قبیلگی که “ایجنسی” نامیده می شوند، و پایگاه عملیات طالبان پاکستانی-افغانی در افغانستان می باشند، از دسترسی گزارش گران دور مانده بود. بر اساس گزارش رویترز که در الاهرام بازتاب یافته است، یک خبرنگار انگلیسی در ماه گذشته توانسته به کمک نظامی ها برای سه روز به منطقه ی قبیلگی وزیرستان جنوبی سفر و مصاحبه با فرماندهان مستقر در ساحه و همچنان گزارشی از وضعیت حاکم بر منطقه مرزی تهیه نماید. فرماندهان وظیفه دار در منطقه ی قبیلگی به گزارشگر رویترز گفته اند که: « زمانی بود که ما فکر می کردیم که آقای افغان ها هستیم. اکنون می خواهیم که آن ها آقای خود باشند، و ما دیگر تمرکز به حل دشواری های خود می نمائیم! » یک فرمانده عمده در”وانه “مرکز وزیرستان جنوبی در 30 کیلومتری مرز افغانستان گفته است که پاکستان زمینه سازی برای صلح و آشتی در افغانستان می کند و توان این راهم دارد. فرمانده ارتش پاکستان به خبرنگارِ رویترزگفته است که :« ما در برابر چالش ها ایستاد می شویم و تا حد امکان تلاش می نمائیم.» و فرمانده دیگر گفته است که:« چگونه می توان این هایعنی جنگ جویان طالبان را وارد زندگی عادی اجتماعی نمود؟ فکر می کنید که آن ها تاجر و شهروند عادی می شوند! بهرحال، باید در زمینه کوشید!» علت تغییر در نگرش فرماندهان از نظر گزارش خبرنگار رویترز، این گونه برآورد شده است که:« بی ثبات شدن افغانستان پس از2014، می تواند تند روان را درپاکستان تشویق نماید.»

 روشن است، در کشوری مانند پاکستان که نظامی ها همه کاره می باشند و در بیشتر از نیمه ی تاریخ سیاسی آن کشور حکومت کردند و سیاست مداران هیچ کاره یانیمه کاره،یک یاچند فرمانده در منطقه های مرزی نمی توانند بدون اطلاع و آگاهی از سیاست ها و سخن هایی که در مرکز فرماندهی ارتش می گذرد، چنان سخنی را به زبان بیاورند. بر اساس گزارش نامبرده، بتاریخ7دیسامبر/17 ماه قوس، پرویز کیانی فرمانده ارتش پاکستان در نشست فرماندهان ارتش در راولپندی گفته است که:« ما می کوشیم به بازگشت صلح در افغانستان از طریق گفت وگو کمک نماییم و تشویق گفت وگو های میان- افغانی، یکی از اولویت های ما می باشد. « این مطلب را یک افسر عالی رتبه ی ارتش که در نشست فرماندهان زیر فرماندهی کیانی حضور داشت، به خبرنگاران گفته است.
از این رو، رئیس جمهور اوباما می تواند بگوید که سیاست هایش بر نظامی های پاکستان اثرگذار بوده  است. بر کشوری که با کارکرد خود ثابت نموده است که متحد غیرقابل اعتماد می باشد. واقعاً، در صورتِ عملی شدن گفته های پرویز کیانی فرمانده ارتش پاکستان، می توان ابراز کرد که سیاست امریکا در افغانستان و پاکستان به موفقیت می انجامد. از این که بار ها فرماندهان نظامی پاکستان چنان سخنانی را بیان کرده اند و پس از آن خلاف کاری نموده به کمک طالبان و تروریستان شتافته اند، دشوار است که باورمند شد که گربه ی مکار یک شبه عابد و صوفی می شود! تناقض میان گفتار و کردار پاکستانی ها سبب شده است که هم امریکایی ها و هم حکومت کابل با ملاحظه کاری با مسئله برخورد نمایند. بطور نمونه، رئیس شورای عالی صلح که درهفته های اخیر به ریاست هیئتی به اسلام آباد سفر داشت، گفته است که نظر به اشاره های پاکستانی ها محتاطانه به گفت و گوهای صلح خوش بین است، و دیگر مقام های حکومتی درکابل، از خود داری حکومت پاکستان در رها نمودن ملا برادر از زندان که شخص رابط میان کابل و طالبان بود، نسبت به کمک آن ها به روند صلح کم باور می باشند.
طوریکه در گزارش پخش شده در الاهرام آمده است، مانند افغان ها، دیپلمات های اتحادیه ی اروپایی که در اسلام آباد ایفای وظیفه می نمایند و با پاکستانی ها از نزدیک در تماس می باشند، نسبت به روند صلح و نقش پاکستان درآن؛ با وجود ابراز علاقمندی پرویز کیانی و کمک او به گفت و گوهای صلح، بدبین می باشند. اما یک مقام اتحادیه ی اروپایی گفته است که این بار وضعیت پاکستانی ها چه سیاست مدار و چه نظامی- امنیتی در مقایسه با پیش، تغییر نشان میدهد. چون از دو سال بدینسو، کشور آلمان و فرانسه به گردهمایی های افغان ها دلچسپی نشان داده و میدهند، و آلمان و فرانسه میزبان برخی گردهمایی ها هم بوده اند، آشکار است که دیپلمات های شان در اسلام آباد از برخورد دوگانه ی پاکستانی ها بدرستی آگاه می باشند. به گفته ی یک مقام اتحادیه ی اروپا؛ پاکستان تمایل پر رنگ به تلاش های اروپایی ها درجهت برگزاریی نشست های بین الافغانی در دوبی، بن و پاریس نشان داده است. پاریس که میزبان گردهمائی برخی افراد افغانی از گرایش های گونه گون از جمله طالبان در روز های پنجشنبه وجمعه20و21 دیسامبر/29 قوس و اول جدی بود که بدون نتیجه به پایان رسید، شاید بتواند بگوید که نقش پاکستان بهترشده است یا مانند گذشته به بازی دوگانه ادامه میدهد. از نظر اروپایی ها، در رفتار پاکستانی ها تغییر مشاهده می شود، و هر مقام پاکستانی تمایل نشان میدهد که کاری درجهت به نتیجه رسیدن گفت و گوهای آشتی جویانه ی افغان ها بشود. و برخی هم از اشتباه ها درگذشته و جبیره کردن آن ها سخن گفته اند.
با اینکه دیپلمات های غربی و برخی مقام های افغانی تغییراتی را در رفتار پاکستانی ها مشاهده نموده اند، هنوز هم دو پرسمان  زیر پرسش برانگیز می باشد: نخست این که، آیا پرویز کیانی می تواند و می خواهد که برتندروان ارتشی- امنیتی که به بهانه ی مبارزه با نفوذ «هند» در افغانستان تروریسم پروری می نمایند، کنترول اعمال نماید؟ درگزارش نشر شده در الاهرام آمده است که: « برخی تند روان ارتشی و امنیتی پاکستان متوجه می باشند که در نتیجه ی گفت و گو های صلح جویانه چگونه ساختاری در افغانستان ایجاد می شود، آیا ممکن است ساختاری ایجاد شود که نفوذ هند درآن محدود کرده شود؟» در زمان هجوم شوروی در افغانستان، پاکستانی ها بنام حمایت رسانی به مبارزان افغانی، هم تجارت می کردند و هم علیه منافع افغانستان تباه کاری می نمودند. اکنون که شوروی بتاریخ پیوسته است، پاکستانی ها تمام تباه کاری های خود را در افغانستان ، زیر نام مبارزه با نفوذ هند توجیه می نمایند! مبارزه ی که آن ها را با بادار شان امریکا شاخ به شاخ نموده است. اکنون که دریافته اند امریکا پس از2014 در افغانستان می ماند،کوشش می نمایند که در این بازی سیاسی از نمد افغانستان پس از2014 کلاهی برای خود، بسازند.
برای نویسنده، همان گونه که تغییر، چه واقعی و چه نمایشی در رفتار فرمانده ارتش پاکستان و زیر دستانش مهم می باشد، زمان نمایش این گونه تغییرات هم مهم جلوه می نماید. طوری که دیده شد، درماه های پسین، گسترش تروریسم و هجوم های خود کشانه در پاکستان و حملات طالبان غیرخودی به پسته های نظامی و امنیتی در مناطق مرزی و شهری، برای نظامی ها بسیار نگران کننده  می باشد. نویسنده که همه روزه رویداد های پاکستان را دنبال می نماید، هیچ روزی نیست که در کراچی،  و کویته، و پشاور و بخش های دیگر پاکستان، بویژه مناطق هم مرز افغانستان، بم گذاری، ترور، تباهکاری، کشتار، زور گیری و  آدم ربائی برای بدست آوردن پول، رخ ندهد. بطور نمونه، روز شنبه22 دیسامبر/ دوم جدی، در یک بم گذاری در مرکز گردهمایی نشنل عوامی پارتی در پشاور که مسوولیت آن را طالبان بدوش گرفت، چندین نفر از جمله بشیر بلور وزیر ایالت خیبر پشتونخواه کشته شدند، و پیشتر از آن، در روز شنبه 15دیسامبر/25 قوس بم گذاری در میدان هوائی پشاور، سبب کشته و زخمی شدن شمار بسیاری از مردم شده بود. و در عرصه ی بین المللی ، پیروزیی دو باره ی اوباما در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، کاندیدی که مورد تایید پاکستان نبود، برای این کشور بسیار حایز اهمیت می باشد. طوریکه کیانی در نشست فرماندهان ارتش در راولپندی گفته است که پاکستان در مرحله ی حساس و دشواری قرارگرفته است، آشکار می شود که خطر زمان پُرآشوب برای پاکستان ، افغانستان و منطقه را بدرستی دریافته است. با توجه به همین دریافت بود که کیانی همراه ربانی کهر وزیرخارجه پاکستان در20 ماه نوامبر/30عقرب به کابل رفت تا با کرزی ملاقات نماید و پس از بازگشت از کابل در روز های اول دیسامبر، هر دو به بروسیلز مرکز ناتو رفتند تا با وزیران خارجه ی کشور های عضو بلاک نظامی نامبرده ملاقات و نشان بدهند که کشورشان تمایل به کمک درجهت رفع بحران افغانستان دارد. پرسمانی که زیاد برای غربی ها بخاطر عقب نشینی سربازان شان دراخیرسال2014 از افغاانستان دارای اهمیت می باشد. افزون بر گسترش تماس ها با مقام های حکومتی در کابل، نظامی ها و امنیتی های پاکستان کوشش نموده اند تابا افرادی مخالف طالبان وابسته به اتحادشمال که اکنون دیگربه این نام موجودی وجود ندارد، تماس برقرار نموده نشان بدهند که دیگر در افغانستان مانند گذاشته به حمایت پشتون ها تاکید نمی نمایند. رفتاری که دستکم درنمایش ازتغییرسخن می گوید.
به هر صورت، اینکه در رفتار پاکستان چقدر تغییر مثبت یا منفی رخ داده است، موضوعی می باشد که افغان ها از هرگرایش و تباری باید با آن هوشمندانه برخورد نمایند و ازاین حقیقت غافل نشوند که به آسانی پاکستانی ها از رفتار دو گانه ی خود در افغانستان دست بر نمی دارند. همین که پاکستانی ها به امریکای بادار خود در افغانستان خلاف کاری و درد سر آفرینی کرده اند، باور کنید که به هیچ صورت به افغان ها، راست نمی گویند و درست کاری نمی نمایند. و از رفتار امروزین پاکستانی ها آشکار می شود که پرسمان های زیرآن ها را نگران ساخته است تا در واقع یا در نمایش بخاطر فرار از زیر فشار غرب بویژه امریکا در رفتار یا سیاست افغانی خود تغییر نشان بدهند:

نخست، نزدیکی حکومت بارک اوباما با دهلی نو و سرمایه گذاری گسترده ی اخیر در بخش های اقتصادی، سیاسی، آموزشی و فرهنگی افغانستان.

دوم، پایگاه نظامی امریکا در افغانستان پس از 2014، وتاکید تمام کشور های غربی به کمک به نهاد های دفاعی و امنیتی افغانستان تا توان دفاع از کشور خود را پیدا نمایند.

سوم، دگرگونی اوضاع افغانستان در مقایسه با دهه ی1990 سده ی گذشته که درآن، مخالفان پاکستان در این کشور از موقعیتی بهتری برخوردار می باشند، و طالبان و پاکستان بیشتر از هر زمانی منفور تر شده اند. این که حتا عرب ها هم نمی خواهند طالب گرائی و به حمایت از پاکستان بپردازند، نشانگر نفرت روز افزون از طالبان و پدر بزرگ آن یعنی ارتش پاکستان می باشد. از همه مهمتر این که، ترور بد فرجام ملالی یوسف زای دختر 14 ساله پاکستانی بخاطر دفاع قهرمانانه اش از آموزش و پرورش دختران توسط طالبان، نفرت جهانی را علیه طالبان حتا در داخل پاکستان دامن زد و سبب سر افگندگی نظامی های پاکستانی حامی طالبان وسازمان مذهبی آن کشور شد.

چهارم، وضع نابسامان امنیتی- سیاسی و اقتصادی پاکستان.

پنجم، بتاریخ 22 اکتوبر/ اول عقرب، راسموسن نماینده  امریکا در افغانستان و پاکستان گفته بود که کشورش مرز “دیورند” را به حیث مرز رسمی میان افغانستان و پاکستان به رسمیت می شناسد. پرسمانی که مورد پذیرایی اسلام آباد واقع شد.

از این رو، معلوم می شود که پاکستان با تغییر واقعی یا نمایشی در سیاست افغانی خود، هم دنبال اعلام رسمی حکومت افغانستان در زمینه می باشد و هم تلاش می نماید که در افغانستان پس از2014، موقعیت خود را مستحکم نماید. بنابر آن، برای افغان ها است که به کمک غرب، بویژه امریکا بکوشند پاکستان را وادار نمایند که واقعاً از فرایند صلح در افغانستان حمایت نماید، نه در نمایش و شعار. و نمایش درست کاری در میدان کار زار و بسنده نکردن به سخن ها و شعارها، ایجاب می نماید که پاکستان در عمل از مداخله و صادر کردن تروریسم و تندروی به افغانستان دست برداشته به مناسبات برادرانه میان دوکشور همسایه و خود گردان تن داده بجای عمق استرتژیک بازی که سرِآن به عمق استراتژیک امریکا بر خورده است، به توسعه ی تجارت و بهبود اقتصادی در سطح منطقه بویژه هر دو کشور مسلمان و همسایه بیندیشد. در این صورت، افغانستان و پاکستان به حیث دو کشور باهم برادر، با حسن همجواری می توانند هم در صلح زند گی نمایند وهم ریشه های تروریسم را که تهدید بزرگ برای هردوجانب می باشد، براندازند.

نویسنده : ابراهیم ورسجی
5-10-1391
: Resourse
-pakistan,s army chief makes afghan peace top priority,reuters,Sunday23december2012
www.english.ahram.org.eg/news content/2/9/61159/world/international/pakistans-army-chief-makes-afghan-peace-top-priori.aspx