“قصه مرغ سمندر؛ سرگذشت ادبیات تاجیک در دوران شوروی” تازه‌ترین اثر “بهروز ذبیح الله” توسط انتشارات “مرندیز” و با مساعدت دفتر منطقه‌ای آسیای مرکزی، افغانستان و شبه قاره خبرگزاری فارس به خط فارسی در ایران منتشر شد.
به گزارش خبرنگار منطقه‌ای خبرگزاری فارس، نوسنده کتاب در پنج باب مرحله به مرحله سرنوشت ادبیات تاجیک در قرن بیستم میلادی را برای خوانندگان فارسی زبان روایت کرده است.
این اولین تحقیق جامع درباره روند تحول ادبیات تاجیک در دوران سلطه کمونیسم است که با هدف آشنایی همه فارسی زبانان با سرگذشت و سرنوشت حدود 2 قرن جدایی و انقطاع فرهنگی و ادبی فارسی گویان آسیای میانه از پیکره عظیم ادبیات فارسی، نوشته شده است.
در پیش گفتار این کتاب، دکتر “محمد جعفر یاحقی” استاد دانشگاه فردوسی مشهد و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن تمجید از خلق این اثر، می‌نویسد:” حقیقت این است که ما در ایران از مسیر تحول دو بازوی کارآمد فارسی قدری بی خبر مانده‌ایم، جستجو در عوامل و مراحل تحول تاجیکی و دری برای تقویت و استحکام بنیان‌های فارسی سود آور و تعیین کننده است.
این کار می‌تواند پیوستگی دیرینه سالٍ سه نام را در یادها زنده نگه دارد و پایه‌های اندیشه‌ای را که قرار است بردوش این زبان بنیاد شود، استوارتر کند.
جستجویی که نویسنده محترم کتاب در بازشناسی این سمندرٍ در آتش به خرج داده و پیوندها و پیوستگی‌های آن را از لابلای آگاهی‌های اندک و بسیار این مسیر بیرون کشیده، هم به بازیابی هویت این بخش از زبان فارسی کمک می‌کند و هم مسائل و جریان‌های را که از سر گذرانده به خواننده نشان می‌دهد.”
“قاسم رفیعا” شاعر و ادیب ایرانی در پیشگفتار دوم این کتاب می‌گوید:” امروز ما به شعر تاجیکی با شگفتی می‌نگریم در حالی که بازخورد رویدادهایی مشابه می‌توانست برای ما هم شرایطی مشابه فراهم آورد.
عملکردی که به طور مفصل در این کتاب به آن اشاره می‌شود و نیاز است که ما در آن باب بدانیم تا مثل تعدادی از سهل‌انگاران حوزه ادبیات بدون تامل لب به سخن نگشاییم و موجبات کدورت هم زبانان شریف تاجیکی را فراهم نیاوریم.
ذبیح الله در کتاب قصه مرغ سمندر نمایی کلی، دقیق و جامع از ادبیات تاجیکی به دست می‌دهد بدون اینکه از زوایای پنهان تاریخی که ادبیات متاثر از آن است غفلت کرده باشد چرا که به نیکی آگاه است که نمی‌توان ادبیات سرزمینی را بدون رویدادهای سیاسی، تاریخی و اجتماعی آن سرزمین مورد بررسی قرار داد.
یادآور می‌شویم که در ابتدای سال جاری میلادی نیز کتاب دیگری از بهروز ذبیح الله و “مجیب مهرداد” تحت عنوان “زنگوله زنان گذشت باران؛ سیری در شعر معاصر تاجیکستان در کابل و توسط انتشارات آرمان شهر منتشر شده بود.